چاپ شده در  روزنامه بانگ ساوالان ومنتشره در سایت سلام نمین

مساکن روستائی بنیاد مسکن از تئوری تا عمل

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی‌در تاریخ ۲۱ فروردین سال ۱۳۵۸ به فرمان حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی‌ایران به منظور تأمین مسکن محرومان و متولی توسعه و عمران روستاهای کشور و ساخت واحدهای مسکونی شهرها در چارچوب سیاست‌ها و برنامه‌های دولت جمهوری اسلامی‌ایران تشکیل گردیده است.

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی‌یک دفتر مرکزی در پایتخت (تهران) و ۳۰ شعبه در مراکز استانها و بیش از ۲۷۸ شعبه فرعی در سطح شهرستانهای کشور دارد. به علاوه هفت سازمان اجرایی نیز عملاً به منظور انجام مسئولیت ویژه بنیاد مسکن در رابطه با توسعه مسکن در شهرها و روستاها و اقشار کم‌درآمد و بازسازی مناطق آسیب‌دیده از سوانح عهده‌دار وظایف مربوط می‌باشند.

اهداف بنیاد مسکن انقلاب اسلامی‌طبق اساسنامه و قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی‌

- مطالعه و بررسی در زمینه تشخیص و تعیین نیازمندی‌های مسکن محرومان اعم از روستایی و شهری و فراهم آوردن موجبات اجرای آن با مشارکت، همکاری و خودیاری مردم و دستگاههای مختلف

- تهیه طرح مجتمع‌های زیستی و واحدهای مسکونی ارزانقیمت و اجرای آنها به طور مستقیم یا با مشارکت مردم و همکاری دستگاههای ذیربط در روستاها و شهرها

- تهیه زمین مورد نیاز طرح‌ها و پروژه‌های بنیاد و آماده سازی آنها

- کمک در جهت تأمین مصالح ساختمانی کشور از طریق تهیه، تولید و توزیع

- تهیه طرح‌های‌هادی و اصلاح معابر در روستاها با هماهنگی دستگاههای ذیربط و اجرای آن با مشارکت مردم از محل اعتبارات مصوب واگذاری دولت

- تهیه و ارایه طرحهای لازم برای بازسازی مناطق آسیب‌دیده در اثر جنگ، سیل، زلزله و سایر سوانح طبیعی و اجرای آنها با مشارکت مردم و هماهنگی با سازمان‌ها و دستگاههای ذیربط

- مطالعه و برنامه ریزی و اجرای مصوبه دولت مبنی بر ساخت دو میلیون واحد مسکونی روستایی طی دو برنامه پنج ساله توسعه کشور (ساخت سالانه ۲۰۰ هزار واحد مسکونی روستایی)

ساخت مساکن روستایی بدون توجه به نیازمندیهای  روستائیان:

از آنجا که اکثر روستاییان جهت احداث مسکن با مصالح مقاوم در برابر بلاهای طبیعی از قبیل زلزله ،سیلاب توان مالی ندارند بنیاد مسکن در معرفی روستاییان به بانکها جهت ساختن مسکن در روستا با نقشه های ارائه شده توسط مهندسین معرفی شده از طرف بنیاد مسکن نقش اساسی داشته و دارد تا از این طریق مساکن روستایی تحت نظارت مهندسین مورد وثوق بنیاد طبق نقشه های مهندسی با مصالح ساختمانی مقاوم احداث گردد.

ولی مسئله ای که از نظر کارشناسان و مهندسین بنیاد مسکن به دور مانده است و در طرح های مربوط به معماری و ریخت سازی مساکن روستایی از آن غفلت گردیده نقش مسکن روستایی و تفاوت آن با مساکن شهری است . مسکن در روستا همچون مساکن شهری صرفا محلی برای استراحت و کانونی برای تجمح اعضاء خانواده انجام فعالیت های مربوط به تغذیه و بهداشت خانوادگی نیست بلکه مسکن روستایی جدا از این کارکردها محلی است که در تولید خانواده و کسب و کار خانوادگی نیز نقش  مهمی دارد و از آن در زمینه هایی چون خشکاندن میوه و سبزی، انبار اذوقه های حیوان وانسان، انبار تولیدات زراعی، محل بافتن قالی  ، جاجیم و سایر صنایع دستی ، آغل واصطبل دام، لانه ی طیور و در مواردی احتمالا کاشت و تولید مصارف خانگی نیز استفاده می شود بدیهی است هرگونه اقدامی در جهت ساخت و ایجاد مساکن روستایی بدون توجه به این کارکردها اقدامی غیر معقول بوده و روستائیان را از مسیر زندگی تولیدی خود خارج نموده و فرهنگ مصرفی حاکم بر خانواده های شهری را بر آنها غالب می نماید ونیز مساکن روستایی را از نظر ریخت شناسی  از ریخت روستایی به ریخت شهری تغییر می دهد. .با کمی تامل این سئوال در ذهن انسان متبادر می شود که ساخت مسکن شهری در روستاهای که نقش تولیدی مهم در بخش کشاورزی کشور دارند؛ ضربه  مهلک به بخش کشاورزی نیست ؟آیا عملکرد بنیاد مسکن در ساخت مساکن روستایی برخلاف بند اول اساسنامه   آن نهاد انقلابی(مطالعه و بررسی در زمینه تشخیص و تعیین نیازمندی‌های مسکن روستائیان و….) نیست؟ .

منابع:

- سایت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ایران

- کتاب جامعه شناسی روستایی دانشگاه تربیت مدرس